Rozkruszek mączny

Rozkruszek mączny (Acarus siro) – gatunek roztocza z rodziny rozkruszków (Acaridae).

Dorosły roztocz osiąga długość około 0.5-0.7 mm. Dojrzałe rozkruszki mają 4 pary wieloczłonowych nóg zakończonych charakterystycznymi pazurkami. Larwa jest podobna do dorosłego roztocza, ma jednak 3 pary nóg. Rozwój rozkruszka. jest kilkustopniowy. W niesprzyjających warunkach rozwija on formę odporną (przetrwalnikową) i w takiej postaci oczekuje na zmianę warunków. Rozkruszek mączny zjada dziennie 7 razy tyle ile waży, zanieczyszcza przetwory zbożowe odchodami, skórkami po linieniach i martwymi osobnikami. 


Rozwój
Rozwój jego jest ciągły, w ciągu roku występuje aż kilkanaście pokoleń. Jest bardzo płodny, Płodność około 250 jaj. Jaja składane na produkty i opakowania. Szkodniki te najlepiej rozwijają się w temperaturze pokojowej, mogą jednak rozmnażać się i intensywnie żerować także w temperaturze 3-9°C, a więc niższej niż większość owadów – szkodników artykułów spożywczych. Roztocze potrzebują jednak stosunkowo dużej wilgotności – nie rozwijają się, gdy jej wartość spadnie poniżej 65%. W optymalnych warunkach, czyli w temperaturze około 25°C i wilgotności względnej powietrza 75-80%, żyją około 2 miesiące , a cykl rozwojowy jednego pokolenia rozkruszka mącznego trwa około 10 dni. Ponieważ owady te są stosunkowo płodne, w sprzyjających dla nich warunkach w krótkim czasie produkt może być tak porażony, że będzie jedną masą poruszających się roztoczy.
Produkty uszkadza larwa, nimfa oraz imago. Żeruje na suszach, mąkach – nagryza je, zjada, zawilgaca oraz zanieczyszcza odchodami i wylinkami, co prowadzi do pleśnienia. W tak uszkodzonej żywności liczne bakterie i grzyby znajdują sprzyjające warunki rozwoju.
Mąka zaatakowana przez tego rozkruszka pachnie stęchlizną i nie nadaje się do spożycia. Z nasion wygryza bielmo. Nie żeruje na pokarmach, które mają poniżej 12% wilgotności. Optymalna temperatura to 25–28ºC.
Szkodliwość
Wywołuje świąd i podrażnienie skóry zwane “świądem magazynierów”. Włoski pokrywające jego ciało działają drażniąco na drogi oddechowe. Mogą również powodować alergiczne zapalenie spojówek. Spożyty z produktami spożywczymi powoduje zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Odchody roztoczy zawierają guaninę i skleroproteidy (związki nieprzyswajalne dla wyższych organizmów), są higroskopijne (pochłaniają wilgoć z otoczenia) i stanowią doskonałą pożywkę dla mikroorganizmów. Ponadto roztocze wydzielają toksyczne substancje z gruczołów, umieszczonych na tylnej części ciała. Nadają one zaatakowanej żywności specyficzny, nieprzyjemny zapach.

Produkty silnie porażone przez rozkruszki należy bezwzględnie wyrzucić, ponieważ nie nadają się ani do spożycia, ani na paszę dla zwierząt. Nie powinno się ich przetwarzać, gdyż substancje toksyczne i zapachowe mogą przechodzić do przetworów (np. do alkoholu robionego z suszonych, zaatakowanych przez roztocze owoców).
Nie odpowiada za przenoszenie innych chorób.