Długość ciała wynosi 8 -10 cm, długość ogona 3 -4,5 cm, masa ciała waha się w granicach 15 -40 g (niekiedy do 50 g). Ciało polnika jest krępe, walcowate, o stosunkowo krótkim ogonie i krótkich nóżkach. Uszy dobrze widoczne. Miękka i krótka sierść na grzbiecie ma barwę szarą lub żółtawoszarą, na stronie brzusznej srebrzystoszarą lub żółtawo-popielatą. Młode zwierzęta są ciemniejsze od dorosłych.
Gryzoń ten odznacza się wysoką rozrodczością. Rozmnaża się od marca do listopada, a osobniki żyjące np. w stogu siana przystępują do rozrodu także w zimie. W ciągu roku samica wydaje na świat od 3 do 10 miotów. Ciąża trwa 19 -21 dni. W miocie jest 2 -12 młodych, które otwierają oczy po ok. 10 dniach. Mlekiem matki żywią się przez 2 tygodnie. Większość dojrzewa płciowo po 8 -9 tygodniach. Nornik zwyczajny może żyć ok. 1,5 roku.
Ulubionym środowiskiem życia tego gryzonia są pola uprawne i suche łąki. Można go też spotkać w ogrodach, zapuszczonych sadach i na brzegach lasów. Wyraźnie preferuje tereny suche. Żyje w koloniach mieszkających w rozbudowanych systemach nor, które są płytkie i posiadają wiele otworów wejściowych. W norach na głębokości od 5 do 40 cm znajdują się gniazda zbudowane z traw. Spotyka się gniazda naziemne umieszczone pod stogami lub pokrywą śniegu. Nornik zwyczajny jest aktywny przez całą dobę, ale szczególnie przed zachodem i wschodem słońca. Nie zapada w sen zimowy.
Nornik zwyczajny odżywia się zielonymi częściami traw i ziół, ziarnami, podziemnymi częściami roślin i bezkręgowcami. Jego ulubionym pokarmem są rośliny motylkowe. Na zimę gromadzi zapasy w ślepych odcinkach korytarzy. Składają się one z bulw, kłączy, korzeni i nasion i mogą osiągać wagę 3 kg. W bezpośrednim sąsiedztwie naturalnych siedlisk wyrządza czasami poważne szkody.