Program ochrony przed szkodnikami
Wszystkie firmy produkujące, przetwarzające oraz serwujące żywność są zobligowane wdrożyć system HACCP.
Przed wdrożeniem systemu HACCP powinny być spełnione tzw. „wymogi wstępne” a więc Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP) oraz Dobra Praktyka Higieniczna (GHP), której elementem jest ochrona przed szkodnikami oparta na IPM (integrowane metody zwalczania szkodników). IPM polega na wykorzystaniu wszystkich dostępnych sposobów i metod zwalczania szkodników, włączając w to metody sanitarne, profilaktyczne, fizyczne i chemiczne.
Dla prawidłowego funkcjonowania zakładu należy stworzyć, a następnie wdrożyć PROGRAM OCHRONY PRZED SZKODNIKAMI, który obejmuje procedury dzięki którym obecność szkodników będzie stale kontrolowana a drogi docierania do strefy produkcyjnej ograniczone. Pojawienie się szkodników w tej strefie i jej bezpośrednim sąsiedztwie natychmiast zauważone a ich obecność wyeliminowana. W tym celu stosuje się monitoring obecności szkodników.
Właściwe procedury ochrony zakładów przed szkodnikami są wymogiem prawnym, a działania w zakresie zwalczania szkodników mogą podejmować wyspecjalizowane zakłady zwalczania szkodników.
„Program Profilaktyki i Zwalczania szkodników” sporządzany jest przez firmę DDD dla każdego obiektu indywidualnie z uwzględnieniem specyfiki jego działalności. Jednak zawsze powinien zawierać:
- Harmonogram – częstotliwość inspekcji
- Protokoły z przeprowadzanych zabiegów interwencyjnych i z inspekcji
- Plan zakładu z naniesionymi urządzeniami do monitorowania
- Karty kontrolne urządzeń wykorzystywanych w Programie
- Karty zadań korygujących
- Opis procedur – działań wykonywanych przez firmę DDD
Monitoring (ocena występowania szkodników) jest podstawowym narzędziem w metodach zwalczania szkodników. To regularne wykonywanie zaplanowanej sekwencji obserwacji i pomiarów wszelkich aspektów aktywności szkodników dostarczające danych do oceny dotychczasowych działań oraz do tworzenia kolejnych planów zwalczania szkodników.
Metody monitoringu stosowane przez pracowników DDD podczas inspekcji to wywiad, inspekcja wizualna oraz przegląd urządzeń do monitorowania. Podczas inspekcji oceniany jest stan pomieszczeń, budynków wraz z przyległym do nich terenem (szkodnikoszczelność). Wszelkie urządzenia monitorujące powinny być ponumerowane, ich rozmieszczenie naniesione na plan obiektu oraz regularnie sprawdzane. Wyniki inspekcji należy dokładnie notować oraz formułować zadania korygujące, a dokumentacja z kontroli ma określać aktualny poziom aktywności szkodników.
Działania kontrolne podejmowane w ramach Programu muszą być prowadzone systematycznie, przynajmniej co 4 tygodnie. Sprawdzanie, uzupełnianie i ewentualne naprawy/wymiana karmników deratyzacyjnych konieczne jest raz na miesiąc, natomiast chwytaczy gryzoni co najmniej 2 razy w tygodniu. Często należy dokonywać przeglądów lamp owadobójczych (wymiana lepów/czyszczenie tacek) oraz innych pułapek na owady.
Ze względu na zagrożenia, związane z niewłaściwym stosowaniem niebezpiecznych środków chemicznych i ewentualnego skażenia produktów, zabiegi z użyciem pestycydów na terenie zakładu, powinny być wykonywane przez przeszkolonych pracowników firmy DDD.
Posiadają oni odpowiednią wiedzę z zakresu biologii szkodników, która pozwala na właściwy dobór preparatów i technik zwalczania podczas zabiegów interwencyjnych, co jest bardzo istotne dla bezpieczeństwa żywności. Każdy taki zabieg wymaga oceny pod kątem jego skuteczności.
Aby Program kontroli szkodników funkcjonował prawidłowo, konieczne jest wyznaczenie ze strony zakładu specjalnie przeszkolonego Koordynatora – osoby odpowiedzialnej za kontakty z firmą ochraniającą zakład przed szkodnikami. Po otrzymaniu od pracowników informacji o pojawieniu się szkodników (lub śladów obecności), ma on niezwłocznie przekazać je firmie DDD. Koordynator odpowiada też za realizację zaleceń firmy zwalczającej szkodniki.
Stosowanie insektycydów czy rodentycydów w ochronie przed szkodnikami, jest tylko ostatecznym uzupełnieniem metod fizycznych, profilaktycznych i higienicznych. Zabiegi dezynsekcyjne i deratyzacyjne powinni wykonywać wyłącznie profesjonaliści, którzy koncentrują się na bezpieczeństwie pracowników zakładu i żywności, a jednocześnie potrafią dobrać właściwą (uwzględniającą cechy biologii) metodę likwidacji szkodnika.